در بازی‌های والیبال زنان آسیا، تیم ملی والیبال ایران در اولین بازی خود مقابل کره جنوبی ۳ - صفر شکست خورد. (ست‌ها: ۲۵ - ۱۷، ۲۵ - ۹ و ۲۵ - ۱۴) اگرچه توجه به محدودیت ورزشی برای زنان ایرانی، حتی پس از شکست مقابل کره جنوبی، شاید هر تماشاگری را به تحسین دختران ایرانی وامی‌دارد، اما فاصله امتیاز در ست‌های دوم و سوم نشانه‌ای واقعی از فاصله فنی تیم‌هاست، آنچه نباید میان کف زدن‌ها فراموش شود.
در این مسابقات ۱۳ تیم حضور دارند که در ۴ گروه رقابت می‌کنند. از هر گروه ۲ تیم راهی دور بعد می‌شوند که می‌توانند در مقدماتی المپیک برای کسب سهمیه بازی کنند. حالا ایران برای اینکه از مرحله گروهی صعود کند، محکوم به شکست هنگ کنگ در دومین بازی خود در روز دوشنبه است تا مجوز صعود به جمع ۸ تیم برتر آسیا را به دست بیاورد.
ورزش برای همه است؟
از صحنه‌ای طعنه‌آمیز در آخرین تصویر از والیبال زنان ایران پیش از بازی‌های والیبال زنان آسیا شروع کنیم، آن صحنه که جواد مهرگان، سرمربی تیم ملی والیبال زنان ایران پس از آخرین امتیاز منجر به قهرمانی در تورنمنت کرواسی، تخته مربیگری‌اش را به سمت مربیان زن در کادر مربیگری تیم ملی برد تا به جای دست دادن، خوشحالی‌اش را با لمس یک تخته چوبی با آنها تقسیم کند. آن صحنه تمام اجزای لازم برای گفتن تمام حرف‌ها را در خود داشت و انگار حرفی باقی نمی‌گذاشت. اما تماشای بازی اول تیم ملی زنان ایران در والیبال قهرمانی آسیا دوباره بحث‌هایی درباره پوشش زنان ورزشکار ایرانی را سر زبان‌ها انداخت. اگرچه دختران ورزشکار ایران دیگر خسته از گله برای لباس‌های دست و پاگیر، رویاهای خود را جستجو می‌کنند اما لباس‌های ورزشی آنها که می‌تواند یک فعالیت حرفه‌ای ورزشی را دشوار کند، همیشه موضوع بحث است.
اما توماس باخ، رئیس کمیته بین‌المللی المپپیک معتقد است تا جایی که محدودیت‌های قانونی خیلی دست و پا گیر نبودند، کمیته بین المللی المپیک از حضور زنان ورزشکار مسلمان در رویدادهای بین‌المللی حمایت کرده است. توماس باخ در مصاحبه‌ای با خبرنگار سایت کمیته ملی المپیک ایران چنین گفته: «خواسته قلبی من این است که زنان مسلمان، مثل بقیه در تمام رشته‌ها حضور پیدا کنند. شما حتما این را می‌دانید که بخشی از محدودیت‌هایی که وجود دارد به فدراسیون‌های جهانی بر‌می‌گردد. مثل مساله‌ای که در فوتبال به وجود آمد. در مورد فوتبال هم از لحاظ قوانین، فیفا باید تصمیم نهایی را بگیرد و راهکارهای لازم را در نظر بگیرد. اما حتما یادتان می‌آید که ما برای المپیک نوجوانان در سنگاپور، اجازه حضور دختران ایران را دادیم. کمیته بین‌المللی المپیک با این اقدام حمایتش را نشان داد. ضمن اینکه من هم قلبا می‌خواهم این اتفاق در همه رشته‌ها بیفتد. مذهب و مسائل دیگر باعث جداسازی نمی‌شود چون ورزش سهم همه است».
ورزش اما سهم همه نیست. در ورزش ایران سالیان سال فرصت فعالیت‌های ورزشی حرفه‌ای برای زنان وجود نداشت. بعدها نیز به رغم روی آوردن فدراسیون‌ها به راه‌اندازی لیگ‌های زنان باز هم امکانات مالی باشگاه‌ها آنچنان اندک بوده که رشد ورزش زنان در ایران بسیار کند انجام شده است. همین شکست تیم ملی زنان والیبال با فاصله معنادار امتیاز مقابل تیم ملی کره جنوبی آخرین مثال است.
ورزش گلخانه نیست
ورزش با روش گلخانه‌ای رشد نمی‌کند. در ورزش انتقال تجربه‌های چند نسل منجر به پیشرفت می‌شود. ورزش زنان سالها و بلکه چند دهه در محاق بود و انتقال تجربیات از نسلی به نسل دیگر رخ نداده است. سالها هم در بسیاری از رشته‌های ورزشی پوشش بازیکنان مورد بحث با فدراسیون‌های جهانی بود تا لباس‌ها تایید شوند. همین وقفه‌ها در کسب تجربه‌های بین‌المللی شکاف فنی عمیقی با رقبای آسیایی می‌توانست ایجاد کند و نسلی که امروز با هزار و یک دردسر به طور مثال خود را به مسابقات قهرمانی والیبال زنان آسیا می‌رساند، از این منظر قابل تحسین است که بدون تجربه‌های حرفه‌ای نسل‌های پیشین به جنگ تیم‌هایی رفته که هر کدام داستانی طولانی در ورزش حرفه‌ای زنان دارند.
نکته‌ای در مصاحبه جواد مهرگان، سرمربی تیم والیبال زنان بعد از بازی با کره جنوبی هست که به تجربه اشاره دارد: «شروع خوبی در این مسابقه داشتیم اما در ادامه نتوانستیم تمرکز خود را حفظ کنیم که یکی از دلایل آن، فضای سالن بود که تیم را تحت تاثیر قرار داد. دلیل بعدی آن، کیفیت بالای تیم کره‌جنوبی بود که اجازه نداد ما تمرکز لازم را داشته باشیم. از این مسابقه درس‌های خوبی گرفتیم تا در ادامه‌ی تورنمنت عملکرد بهتری داشته باشیم».
این تجربه برای بازی مقابل تماشاگران حریف، برای تحت تاثیر قرار نگرفتن، برای بازگشت به بازی در وضعیتی که از حریف عقب افتاده‌اید، همه همان چیزی است که از والیبال زنان دریغ شده است. بابت این دریغ باید حسرت خورد و البته باید دختران جوان ایرانی را تحسین کرد. مائده برهانی، شبنم علیخانی، نگین شیرتری، ندا چملانیان، مهسا کدخدا، مهسا صابری، مونا آشفته، شکوفه صفری، پوران زارع، مونا دریس محمودی، تهمینه درگذنی، فرزانه مرادیان، زهرا بخشی و هاله متقیان. این نام‌ها در والیبال حکایت‌های سختی را پشت سر گذاشته‌اند تا در والیبال بدرخشند. چند نفر از آنان مثل مائده تجربه‌هایی خارج از ایران را آسان به دست نیاورده‌اند.
ایران که باید تجربه‌های بیشتری را برای آینده به دست آورد، البته در مقایسه با حریفان چندان تیم جوانی نبود. تیم‌هایی مثل استرالیا و چین با میانگین حدود ۲۳ و ۲۲ سال در مسابقات شرکت کرده‌اند و ژاپن حتی تیمی ۱۹.۸ ساله را به قهرمانی والیبال آسیا فرستاده است. این یعنی حریفان خطرناکی برای آینده والیبال آسیا ساخته می‌شوند و والیبال ایران برای درخشش در آینده به نسل‌های تازه نیاز دارد.
آماری از تیم‌های حاضر در قهرمانی والیبال آسیا:
استرالیا: 23.8 سال - 184 سانتی‌متر
چین: 22.5 سال - 186 سانتی‌متر
هنگ‌کنگ: 25.2 سال - 173 سانتی‌متر
اندونزی: 23.1 سال - 174 سانتی‌متر
هند: 23.2 سال - 175 سانتی‌متر
ایران: 26.3 سال - 179 سانتی‌متر
ژاپن: 19.8 سال - 176 سانتی‌متر
قزاقستان: 26.7 سال - 183 سانتی‌متر
کره جنوبی: 27.2 سال - 181 سانتی‌متر
نیوزیلند: 26 سال - 180 سانتی‌متر
سریلانکا: 25.3 سال - 168 سانتی‌متر
تایلند: 28.8 سال - 175 سانتی‌متر
چین‌تایپه: 20.9 سال - 172 سانتی‌متر
